Przejdź do zawartości

Benedykt Henryk Tyszkiewicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Benedykt Henryk Tyszkiewicz
Ilustracja
Benedykt Tyszkiewicz
Herb
Leliwa
Rodzina

Tyszkiewiczowie

Data i miejsce urodzenia

11 grudnia 1852
Niemież

Data i miejsce śmierci

13 maja 1935
Menton

Ojciec

Michał Tyszkiewicz

Matka

Maria Wanda Tyszkiewicz

Żona

Klara Elżbieta Bancroft

Dzieci

Benedykt Jan
Edward
Elżbieta Maria

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Piusa IX

Benedykt Henryk Tyszkiewicz herbu Leliwa (ur. 11 grudnia 1852 Niemież, zm. 13 maja 1935 w Mentonie, Francja[1]) – polski fotograf, ziemianin, hrabia, papieski szambelan odznaczony przez niego Krzyżem Wielkim Orderu Piusa IX. Członek honorowy zakładu św. Kazimierza w Paryżu[2].

Dzieciństwo

[edytuj | edytuj kod]

Syn Michała Tyszkiewicza (zm. 1854) i Marii Wandy z Tyszkiewiczów (zm. 1860). Po przedwczesnej śmierci rodziców (obydwoje zmarli na gruźlicę) od 8 roku życia wychowywany przez Benedykta Tyszkiewicza, dziadka ze strony matki, mecenasa i kolekcjonera, właściciela Czerwonego Dworu, marszałka guberni kowieńskiej.

Pasje sportowe

[edytuj | edytuj kod]
Benedykt Tyszkiewicz, autoportret ze strzelbą

Wyrazem sportowych zainteresowań hrabiego Tyszkiewicza stały się we wczesnych latach jego życia podróże po Sekwanie na statku należącym do dziadka Benedykta, a także wyprawa do Stanów Zjednoczonych, gdzie w Bostonie nawiązał kontakty z rodziną bogatych właścicieli statków morskich Peabodi. Benedykt rozwinął wówczas nie tylko pasje żeglarskie, ale i zawarł (w 1874 r.) małżeństwo z przedstawicielką tejże rodziny, młodziutką Elżbietą-Klarą Bankroft.

W 1875 r. paryski architekt marynistyczny Żak Augustyn Normand zaprojektował na koszt hrabiego „jacht jego marzeń” (o długości 42,2 metra i szerokości 7,2 metra), który na cześć należących do Benedykta majątków na Litwie oraz Żmudzi nazwany został „Żemajtej”. Hrabia planował odbyć na swoim nagrodzonym na światowej wystawie w Paryżu (w 1878 r.) jachcie podróż dookoła świata. Z powodu wybuchu wojny rosyjsko-tureckiej dopłynął jednak jedynie do Gibraltaru i Algierii. Do 1881 roku hrabia figurował w gronie członków Komitetu Regaty Nicejskiej.

W czasie swoich pobytów na Litwie pozostawał mecenasem polskich organizacji sportu, a także przyczynił się do powstania towarzystwa gimnastycznego Sokół.

Fotografia

[edytuj | edytuj kod]

Tyszkiewicz zadebiutował w 1876 r. na wystawie w Filadelfii, gdzie zaprezentował reportaż z podróży do Algierii. W Polsce swoje prace zaprezentował w 1894 r. Na jego dorobek składają się zdjęcia z podróży zagranicznych oraz prace powstałe w atelier, głównie portrety. Jego twórczość cieszyła się międzynarodowym uznaniem, czego wyrazem było zdobycie w 1899 roku złotego medalu na wystawie w Berlinie. Był członkiem paryskiego Photo-Clubu. Pracownia artysty i większość dorobku uległy zniszczeniu podczas I wojny światowej.

Ocalałe zdjęcia znajdują się w posiadaniu Musée Nicéphore Niepce w Chalon-sur-Saône we Francji i doczekały się swojej wystawy na Litwie w 1999 roku.

Kolekcjonerstwo

[edytuj | edytuj kod]

Benedykt Tyszkiewicz, tak jak inni przedstawiciele swojej rodziny, w tym dziad Benedykt, pozostawał kolekcjonerem oraz mecenasem sztuki. Kolekcja Tyszkiewiczów z Czerwonego Dworu, którego właścicielem był Tyszkiewicz, była jednym z najbogatszych na Litwie archiwów rodzinnych. Liczyło ono 20 000 dokumentów, 12 000 listów, przeszło 10 000 tomów książek. Do tego na kolekcję w zamku Czerwony Dwór pod Kownem składała się bogata galeria obrazów malarzy polskich i obcych Canaletto, Bacciarelli, Czechowicz, Wańkowicz, Rustem, zbiór pasów słuckich (zniszczony w Powstaniu Warszawskim), gobelinów i makat. Benedykt Henryk Tyszkiewicz zasłynął również jako nabywca obrazu Stefan Batory pod Pskowem Jana Matejki za 60 000 franków, który zdobił jedną z sal w rezydencji w Czerwonym Dworze.

Benedykt Tyszkiewicz był człowiekiem niezwykle majętnym, czego wyrazem były nie tylko liczne podróże, ale także urządzenie rezydencji w miejscowości Wiało (Wiała) koło Iwieńca w powiecie mińskim. Zdobił ją nie tylko wspaniały ogród, ale także ogromny zwierzyniec i pawilony myśliwskie. Koszt ich utrzymania bardzo nadszarpnął stan finansów Benedykta Tyszkiewicza, który ostatecznie zdecydował się na ich likwidację.

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

Benedykt Tyszkiewicz z krótkotrwałego (9-letniego) małżeństwa z Klarą Bancroft (zm. 1883 w Chur w Szwajcarii) miał trójkę dzieci: spadkobiercę Czerwonego Dworu Benedykta Jana, ożenionego z Różą z Branickich, Edwarda, ożenionego z Adelą Dembowską oraz Elżbietę Marię, żonę Stanisława Witolda Plater Zyberk.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Literatura

[edytuj | edytuj kod]